این واژه در معانی دین و برهه‌ای از زمان نیز به کار رفته و در این جا معنای نخست مقصود است. در این مقاله آیات معرفی می‌شوند که در آن‌ها از واژه‌های «من قبلکم»، «الاولین»، «امت»، «قرن»، «قوم»، «قریه»، «من قبله» و... استفاده شده است.
این واژه ۶۵ بار در قرآن آمده است که ۵۲ مورد آن به صورت مفرد (امّت) و ۱۳ مورد به صورت جمع (اُمَم) است. واژه امّت در قرآن بیش‌تر به معنای همسانی در دین و آیین و همسانی زمانی و مکانی آمده است: «رَبَّنا واجعَلنا مُسلِمَینِ لَکَ ومِن ذُرِّیَّتِنا اُمَّةً مُسلِمَةً لَکَ
» امّت به این معنا را می‌توان بر آنچه در اصطلاح به آن «جامعه» گفته می‌شود حمل کرد. قرآن همچنین به گروهی خاص از پیروان یک دین یا یک عصر به سبب همسانی در نوع خاصی از عملکرد یا رویکرد فکری، امّت اطلاق کرده است، چنان که از گروهی میانه رو در امر دین و تسلیم دستورات الهی به امّت مقتصده تعبیر کرده است
» و نیز درباره گروهی از مسلمانان که می‌بایست به امر به معروف و نهی از منکر اهتمام ویژه‌ای ورزند امّت آمِر به معروف و ناهی از منکر به‌کار برده است: «و لتَکُن مِنکُم اُمَّةٌ یَدعونَ اِلَی‌الخَیرِ و یَأمُرونَ بِالمَعروفِ و یَنهَونَ عَنِ‌المُنکَرِ
